Nhận lời mời của Chính phủ Nhật Bản, đoàn cấp cao của Chính phủ Việt Nam do Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, Ủy viên Bộ Chính trị dẫn đầu đã có chuyến thăm và làm việc tại Nhật Bản từ ngày 08 đến ngày 12/10/2014.
Tháp tùng đoàn Phó Thủ tướng có GS.TS. Châu Văn Minh – Ủy viên Trung Ương Đảng, Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam và PGS.TS. Phạm Anh Tuấn – Giám đốc Trung tâm Vệ tinh Quốc gia thuộc Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam.
Nhân dịp này Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và đoàn cấp cao Chính phủ Việt Nam đã thăm Cơ quan Hàng không Vũ trụ Nhật Bản (JAXA), Trung tâm Vũ trụ Tsukuba, Nhật Bản và chứng kiến Lễ ký Tuyên bố chung về tăng cường quan hệ đối tác giữa Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam và Cơ quan Hàng không Vũ trụ Nhật Bản.
Sáng ngày 10/10, tại cuộc hội kiến với Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe, Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã đề nghị Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe quan tâm chỉ đạo để Dự án Trung tâm Vũ trụ Việt Nam và phóng vệ tinh quan sát trái đất, phục vụ cảnh báo thiên tai và biến đổi khí hậu cho Việt Nam được thực hiện đúng tiến độ như đã thỏa thuận giữa hai Chính phủ.
Buổi chiều cùng ngày, Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và đoàn cấp cao Chính phủ Việt Nam đã tới thăm Cơ quan Hàng không Vũ trụ Nhật Bản và Trung tâm Vũ trụ Tsukuba thuộc tỉnh Ibaraki, Nhật Bản.
Phát biểu tại buổi gặp gỡ với Chủ tịch Naoki Okumura và lãnh đạo Cơ quan Hàng không Vũ trụ Nhật Bản, Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã nhấn mạnh: Chuyến thăm Nhật Bản của đoàn cấp cao Chính phủ Việt Nam nhằm trao đổi với chính giới Nhật Bản về phương hướng lớn, các biện pháp để làm sâu sắc hơn quan hệ Việt Nam - Nhật Bản trên các lĩnh vực, trong đó có lĩnh vực Khoa học và Công nghệ, Hàng không và Vũ trụ…
Phó Thủ tướng đánh giá cao sự hợp tác hiệu quả giữa Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam (VAST) và Cơ quan Hàng không Vũ trụ Nhật Bản (JAXA) từ năm 2006 đến nay trong phát triển khoa học, công nghệ và ứng dụng vũ trụ qua các công việc cụ thể như: đào tạo nguồn nhân lực công nghệ vũ trụ và vệ tinh nhỏ, hợp tác trong các dự án ứng dụng ảnh vệ tinh để phục vụ phát triển bền vững, giảm nhẹ thiên tai và ứng phó với biến đổi khí hậu, tạo điều kiện cho VAST thực hiện một số thử nghiệm khoa học tại Phòng thí nghiệm KIBO của Trạm Vũ trụ Quốc tế, phối hợp tổ chức thành công Diễn đàn các Cơ quan Hàng không Khu vực Châu Á-Thái Bình Dương lần thứ 15 (APFSAF-15) và lần thứ 20 (APRSAF-20) vào năm 2008 và 2013 tại Hà Nội. Đặc biệt, Phó Thủ tướng cảm ơn JAXA năm 2013 đã hỗ trợ Trung tâm Vệ tinh Quốc gia phóng thành công vệ tinh PicoDragon – vệ tinh siêu nhỏ đầu tiên do Việt Nam chế tạo và hoạt động thành công trong vũ trụ. Sự hợp tác đang được thực hiện giữa hai cơ quan thực sự có ý nghĩa to lớn, đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy ngành công nghệ vũ trụ đang rất mới mẻ tại Việt Nam.
Phó Thủ tướng đề nghị trong thời gian tới, Cơ quan Hàng không Vũ trụ Nhật Bản tiếp tục đẩy mạnh hợp tác với Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam trên các lĩnh vực được thống nhất giữa hai bên, nhất là chia sẻ kinh nghiệm phát triển vệ tinh; hỗ trợ phóng vệ tinh Việt Nam; giúp xây dựng tiêu chuẩn kỹ thuật và kỹ năng quản lý Trung tâm Vũ trụ Việt Nam.
TS. Naoki Okumura khẳng định mối quan hệ hợp tác hiệu quả giữa hai cơ quan, đặc biệt là chuyến thăm chính thức tới Trung tâm Vũ trụ JAXA Tsukuba của Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc càng cho thấy rõ cam kết đó.
Hai bên nhất trí xem xét và đánh giá những tiềm năng hợp tác giữa hai bên trong Ứng dụng và phát triển không gian đã được ký kết giữa VAST và JAXA từ năm 2006 đến nay và thống nhất ký Tuyên bố chung về tăng cường quan hệ đối tác giữa Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam và Cơ quan Hàng không Vũ trụ Nhật Bản.
Theo đó, các bên cùng nhau cụ thể hóa những tiềm năng hợp tác trong tương lai về các lĩnh vực: Vệ tinh viễn thám và các ứng dụng; Phát triển vệ tinh nhỏ và các ứng dụng; Nghiên cứu chung hướng tới việc sử dụng module thử nghiệm của Nhật Bản (KIBO); Xây dựng nâng cao năng lực; Ứng dụng của hệ thống định vị vệ tinh toàn cầu.
Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chứng kiến Lễ ký Tuyên bố chung về tăng cường quan hệ đối tác giữa Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam và Cơ quan Hàng không Vũ trụ Nhật Bản (nguồn: http://baodientu.chinhphu.vn)
Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc trong phòng thử nghiệm Vũ trụ KIBO của Nhật Bản tại Trung tâm vũ trụ Tsukuba, Nhật Bản (nguồn: http://baodientu.chinhphu.vn/)
Tại lễ tiếp đón đoàn cấp cao của Chính phủ Việt Nam thăm Trung tâm Vũ trụ Tsukuba, Nhật Bản, đoàn 12 cán bộ của Trung tâm Vệ tinh Quốc gia đang học tập tại trường đại học Keio, Tokyo, Nhật Bản theo chương trình đào tạo Thạc sỹ Công nghệ Vũ trụ thuộc Dự án Trung tâm Vũ trụ Việt Nam đã vinh dự được đến tham dự lễ đón và tặng hoa Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc. Phát biểu tại buổi lễ, thay mặt tập thể cán bộ Trung tâm Vệ tinh Quốc gia, Ths Ngô Thị Hoài đã bày tỏ niềm vinh hạnh khi được gặp gỡ và đón tiếp Phó Thủ tướng cùng đoàn cấp cao Chính phủ Việt Nam tới thăm và làm việc tại Trung tâm Vũ trụ Tsukuba. Đây là vinh dự và động lực tinh thần rất lớn để các cán bộ Trung tâm Vệ tinh Quốc gia nói chung và các cán bộ đang học tập tại Nhật Bản không ngừng phấn đấu làm việc, học tập và rèn luyện.
Trung tâm Vệ tinh Quốc gia tổng hợp
Dự án Trung tâm Vũ trụ Việt Nam có tổng mức đầu tư 54 tỉ yên từ nguồn vốn ODA ưu đãi của Chính phủ Nhật Bản và vốn đối ứng của Chính phủ đã khởi công xây dựng tháng 9/2012 tại Khu Công nghệ cao Hòa Lạc Hà Nội. Đây là dự án đặc biệt quan trọng trong “Chiến lược nghiên cứu và ứng dụng công nghệ vũ trụ đến năm 2020”. Trung tâm Vệ tinh Quốc gia (VNSC) trực thuộc Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam là đơn vị có nhiệm vụ tiếp nhận và thực hiện dự án.
Trung tâm Vũ trụ Việt Nam đảm trách những nhiệm vụ: Làm chủ công nghệ và tự chế tạo vệ tinh nhỏ quan sát trái đất, có khả năng quan sát toàn lãnh thổ VN trong mọi điều kiện thời tiết bằng công nghệ rada hiện đại; Xây dựng và xử lý các dữ liệu vệ tinh phục vụ giám sát và cảnh báo sớm thiên tai, các thảm họa môi trường; Dự báo sớm sản lượng nông nghiệp, nguồn lợi hải sản, cập nhật hệ thống bản đồ điện tử cho quản lý và quy hoạch đất đai; nghiên cứu và phòng chống biến đổi khí hậu toàn cầu.
Dự án được đầu tư đồng bộ thành 3 phần: Hạ tầng kỹ thuật và trang thiết bị; tiếp nhận và chuyển giao công nghệ; đào tạo nguồn nhân lực. Với phần hạ tầng kỹ thuật và trang thiết bị, dự án sẽ đầu tư xây dựng Trung tâm lắp ráp, tích hợp và thử nghiệm vệ tinh nhỏ; trạm thu nhận tín hiệu vệ tinh; trung tâm nghiên cứu và triển khai; trung tâm giáo dục và đào tạo; khu điều hành, bảo tàng vũ trụ, đài thiên văn. Phần tiếp nhận chuyển giao công nghệ sẽ tiếp nhận và tự chế tạo 2 vệ tinh nhỏ quan sát trái đất với công nghệ rađa hiện đại có độ phân giải cao, ứng dụng dữ liệu ảnh vệ tinh. Tiếp đó, khoảng 350 nhà khoa học, chuyên gia và nhà quản lý có trình độ cao trong lĩnh vực công nghệ vũ trụ sẽ được đào tạo tại hợp phần thứ ba của dự án.
Là dự án đầu tư trọng điểm, tạo cơ sở nòng cốt để triển khai thực hiện các hoạt động nghiên cứu, đào tạo, ứng dụng và hợp tác quốc tế trong lĩnh vực công nghệ vũ trụ của đất nước, “Trung tâm Vũ trụ Việt Nam” sẽ góp phần thực hiện thành công mục tiêu của Chiến lược và kế hoạch phát triển Công nghệ Vũ trụ của Việt Nam nhằm thúc đẩy nghiên cứu và ứng dụng CNVT, đưa CNVT phục vụ thiết thực và có hiệu quả sự nghiệp công nghiệp hoá - hiện đại hoá và phát triển kinh tế - xã hội bền vững của đất nước.
