Phòng Vật lý thiên văn và vũ trụ

Lĩnh vực nghiên cứu

Phòng Vật lý thiên văn và Vũ trụ thực hiện nghiên cứu về vật lý thiên văn nói chung, sử dụng cả thiết bị bên ngoài không gian và trên mặt đất tại nhiều bước sóng khác nhau, đặc biệt tại bước sóng vô tuyến.

Những hướng nghiên cứu của phòng đòi hỏi sử dụng những thiết bị lớn vận hành trên phạm vi quốc tế. Để có thể sử dụng những thiết bị này thường yêu cầu Phòng phải liên kết với những nhóm nghiên cứu nước ngoài.

Hiện tại, chúng tôi đang hợp tác với Đài thiên văn Paris, Đại học Paul Sabatier (Toulouse) nghiên cứu về sao AGB, một loại sao trong giai đoạn phát triển muộn của chúng, và các thiên hà cách xa Trái đất, hình thành vào thời kỳ đầu của Vũ trụ. Dự kiến, trong tương lai gần Phòng sẽ tiếp tục những hợp tác này đồng thời tìm kiếm hợp tác mới để mở rộng hướng nghiên cứu trong thiên văn vô tuyến hoặc lĩnh vực mới.

Đặc biệt, qua hoạt động tích cực của Trung tâm Vệ tinh Quốc gia trong khuân khổ hợp tác Nghiên cứu và Phát triển giữa Việt Nam và Nhật Bản, chúng tôi đang thúc đẩy hợp tác nghiên cứu với một số nhóm nghiên cứu của Nhật từ đó có thể truy cập số liệu của Đài thiên văn ALMA, một trong những đài thiên văn tốt nhất trên thế giới hiện nay đặt tại Chi Lê.

Chúng tôi đang thúc đẩy hợp tác với Đài thiên văn Quốc gia Trung Quốc nghiên cứu về sao xung (pulsar) sử dụng kính thiên văn FAST, kính thiên văn vô tuyến đơn lớn nhất thế giới đường kính 500 m, đang được xây dựng tại Quế Châu, Trung Quốc.

Công trình khoa học

Phòng có hơn 60 bài báo đăng trên các tạp chí quốc tế (ISI), 15 bài báo đăng trong tạp chí trong nước (trong đó có nhiều bài do chuyên gia nước ngoài phản biện), nhiều bài đăng trên kỷ yếu hội nghị trong nước và quốc tế. Các thành viên của Phòng đã viết và đóng góp cho việc xuất bản nhiều bài báo, sách phổ biến khoa học, kiến thức nhằm nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo và nghiên cứu khoa học trong nước. Phòng đã thực hiện và đang tiến hành nhiều đề tài nghiên cứu khoa học các cấp. Danh sách các bài báo, thông tin chi tiết về phòng có thể tìm thấy trên trang web của phòng: http://dap.vnsc.org.vn

Một số bài báo tiêu biểu:

1. T. Anh et al., 12CO emission from the Red Rectangle, submitted to PASA(2015).
2. T. Nhung et al., On the central symmetry of the circumstellar envelope of RS Cnc, RAAaccepted (2014).
3. T. Hoai et al., The multi-scale environment of RS Cancri from CO and H I observations, A&A565, A54 (2014).
4. N. Diep et al., Correlated Oscillations Due to Similar Multipath Effects Seen in Two Widely Separated Radio Telescopes, PASA, 31, e029 doi:10.1017/pasa.2014.24 (2014).
5. T. Anh et al., Resolving the molecular gas around the lensed quasar RXJ0911.4+055, A&A552, L12 (2013).
6. V. Hiep et al., Radio observation of solar activity related mHz oscillations, Solar Physics(2013), 10.1007/s11207-013-0356-y.
7. T. Hoai et al., Gravitationally lensed extended sources: the case of QSO RXJ0911, RAAVol 13, No 7 (2013).
8. T. Hoai et al., Simulation of proton-induced and iron-induced extensive air showers at extreme energies, Astroparticle Physics36 (2012), pp. 137-145.
9. Abraham et al., Measurement of the proton-air cross-section at sqrt(s) = 57 TeV with the Pierre Auger Observatory, Phys. Rev. Lett. 109, 062002 (2012).
10. Abraham et al., Measurement of the Depth of Maximum of Extensive Air Showers above 1018 eV, Phys. Rev. Letters104 (2010) 091101.
11. Abraham et al., Observation of the suppression of the flux of cosmic rays above 4 1019 eV, Phys. Rev. Letters 101 (2008) 061101.
12. Abraham et al., Correlation of the highest energy cosmic rays with nearby extra-galactic objects,Science318 (2007) 938.
13. N. Diep et al., Measurement of the east-west asymmetry of the cosmic muon flux in Hanoi, Nuclear Physics B678 (2004) 3.
14. N. Dinh et al., Measurement of the Zenith Angle Distribution of the Cosmic Muon Flux in Hanoi, Nuclear Physics B661 (2003) 302.
15. N. Dinh et al., Measurement of the Vertical Cosmic Muon Flux in a Region of Large Rigidity Cutoff, Nuclear Physics B627 (2002) 29.

Sách:

1. Đi tìm “Hạt của Chúa” – Boson Higgs (Cuộc phiêu lưu kỳ thú của khoa học), Nhà xuất bản Tri thức (2014).
2. Kỷ yếu: 400 năm thiên văn học và Galileo Galilei, Nhà xuất bản Tri thức (2009).
3. Một góc nhìn của tri thức, Nhà xuất bản Tri thức (2007).

Đào tạo và Hợp tác

Phòng tích cực hợp tác với các trường đại học, các viện trong nước và ngoài nước trong đào tạo đặc biệt với Viện Vật lý, Trường Đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội, Đại học Khoa học Tự nhiên Hà Nội, Đại học Sư phạm Hà Nội, Đại học Toulouse, Đại học Paris 6 và Paris 11. Sinh viên làm việc tại phòng được đào tạo qua nghiên cứu. Ngoài việc được tiếp cận với những số liệu được ghi nhận bởi các đài thiên văn lớn trên thế giới chúng tôi cũng luôn có hệ thống thiết bị tại Việt Nam để sinh viên có thể học được các kỹ năng và kiến thức cơ bản của lĩnh vực.

Sản phẩm dịch vụ

Phòng đã đào tạo, hướng dẫn 6 tiễn sĩ (1 nghiên cứu sinh đang thực hiện), 8 thạc sĩ, 13 luận văn tốt nghiệp đại học và nhiều sinh viên thực tập tại phòng. Thành viên của phòng cũng tích cực viết giáo trình, tài liệu để giảng dạy trong lĩnh vực này. Giáo trình, tài liệu có thể tìm trên trang web của phòng.

Hình ảnh